“Tâbût-ı Sekîne” Kur’ân’da Geçiyor mu? — İnceleme, Tarihsel Bağlam ve Yorumlar
Kur’ân’da “tabut” ve “sekîne” ifadesi
Kur’ân-ı Kerîm’de, “tabut” (sandık/kutu) ve “sekîne” (huzur, sükûn, gönül rahatlığı) sözcükleri bir arada yer alır. Özellikle Bakara Sûresi’nin 248. ayetinde:
“… size o tabutun gelmesi olacaktır ki, onda Rabbinizden bir sekîne (sükûnet, huzur) ve Mûsâ ve Hârûn ailesinden kalan bir bakiyye vardır. Onu melekler taşır. Şüphesiz bunda, eğer inanıyorsanız, sizin için apaçık bir delil vardır.” ([Kuran İkerim][1])
ifadesi geçer. Dolayısıyla “tabut” + “sekîne” kavramları Kur’ân’da yer alır. Bu bağlamda, “Tâbût-ı Sekîne” terimi, birçok İslamî literatürde bu âyette geçen kavrama atıf olarak kullanılır. ([sozluk.ihya.org][2])
Ancak “Tâbût-ı Sekîne” ifadesi — yani tam da bugünkü adlandırmasıyla — Kur’ân’da yazılı bir terim değildir; bu adlandırma, ayette geçen “tabut” ve “sekîne” kelimelerinin yorumlanması ve tefsir geleneği içinde ortaya çıkmıştır.
Tarihsel Arka Plan: Tabut, Emanet ve Sosyal Kimlik
Tâbût-ı Sekîne kavramının arkasında, eski Yahudi geleneklerinde yer alan Ahit Sandığı inancı yatar. Ahit Sandığı, Mûsâ peygambere verilen levhaları, manevi kutsal eşyaları içerdiği rivayet edilen bir sandıktır. İslam yorumları genellikle Bakara 248’e gönderme yaparak, tabutun bu sandık olduğuna yorum getirir. ([World of Türkiye][3])
Tefsirlere göre, tabut yalnızca kutsal emanetleri değil, aynı zamanda Allah’ın huzuru ve hükümranlığının simgesi olarak da görülür — bu yüzden “sekîne” ile bağlantılıdır. ([KuranX][4])
Bu yorum, tabutu yalnızca fiziksel bir kutu olmaktan öte, topluluk için bir güven ve birlik sembolü haline getirir: halkın mabedi, kutsalı, manevi mirası. Dolayısıyla tabut, toplumsal ve dini kimliğin hem somut hem metaforik taşıyıcısı olur.
Günümüzde Akademik ve İlmî Tartışmalar
Modern İslamî araştırmalar ile tefsir çalışmaları, “tabut” ile “Ahit Sandığı” arasındaki ilişkiyi farklı açılardan yorumlar. Bazı akademisyenler, ayetteki tabut ifadesinin kesinlikle Ahit Sandığı olduğu görüşündedir. O yorumculara göre “Âl‑i Mûsâ ve Hârûn’un geriye bıraktıkları bilezik, asâ, levhalar, emanetsel kalıntılar” gibi unsurlar, o sandığın özellikleriyle uyumludur. ([Quran.com][5])
Öte yandan eleştirel bazı bakışlar, bu yorumu tarihî yahut rivayetî temellere dayandırır; çünkü Kur’ân metni bu ‘emanetlerin neler olduğu’ konusunda net değildir. Bu yüzden “tabut = Ahit Sandığı” denilmesi, rivayete veya tefsire dayanmakta, kesin bilgi değil diye değerlendirilir. Ayrıca, “sekîne” kavramının soyutluğu — huzur, sükûn — fiziksel bir sandık ile somutlaştırıldığında tefsirsel yorumun sınırlarına dikkat çekilir.
Dolayısıyla günümüzde bazı araştırmacılar, “tabutun içeriği ve tabutun ne olduğu” konusunda ihtiyatlı yaklaşırken — bazı ilâhiyat çevreleri — geleneksel yorumları savunur.
Ne Diyebiliriz? — Son Değerlendirme
– Kur’ân’da “tabut” ve “sekîne” birlikte, 248. Bakara ayetinde geçer. ([Kuran İkerim][1])
– Bu tabut, geleneksel İslam literatüründe “Tâbût-ı Sekîne” adıyla anılır; ancak bu adlandırma Kur’ân’ın kendisinden değil, tefsir tarihinden gelir.
– Tabutun aslında ne olduğu — Ahit Sandığı mı, yoksa daha soyut bir manevi “emanet” mi — kesin değil. İslam yorumları ve rivayetler bunu Ahit Sandığı olarak kabul eder; ancak modern akademik yorumda bazı belirsizlikler öne çıkar.
– Tabutun işlevi yalnızca bir “kutulama” nesnesi değil: toplum için birlik, emanet, kutsallık ve manevi huzurun sembolüdür.
Sonuç olarak, “Tâbût-ı Sekîne” kavramı Kur’ân’da ima edilen bir gerçekliğe işaret eder; ama onun ne olduğu, içeriği ve anlamı hakkındaki yorumlar tarih, rivayet ve tefsir mirasına dayanır. Bu yüzden kesin ve net bir tanımlama yerine, inanç, yorum ve tefsir geleneğinin bir parçası olarak değerlendirilmesi daha doğru görünüyor.
[1]: “TABUT | Kur’an-i Kerim”
[2]: “TÂBÛT-İ SEKÎNE nedir, TÂBÛT-İ SEKÎNE hakkinda bilgi, TÂBÛT-İ SEKÎNE ne …”
[3]: “Ahit Sandığı Türkiye’de mi, Tabut-u Sekîne Kur’an’da geçiyor mu, Bakara …”
[4]: “Ibn Al Kathir commentary for verse 2.248 – QuranX.com”
[5]: “Tafsir Surah Al-Baqarah – 248 – Quran.com”